Omnes, puto, scimus fabulam de monstro a doctore Victorio Frankenstein creato, de quo primum Maria (Mary) Shelley fabulam anno 1818 in lucem editam scripsit, cui titulus "Frankenstein sive Prometheus hodiernus". Agitur in hoc libro de viro studioso, qui hominem artificiosum creat de partibus cadaverum hominum modo mortuorum ad vitam miraculose (galvanice?) revocatis. Hic liber multi – ut e.g. Brian Aldiss – putant esse unam primarum fabularum (nisi omnino primam) generis scientiae ficticiae (SF).
Ut scimus, librum Shelleyanum productum esse disputationis nocturnae aestate anni 1816 habitae in villa quadam ad ripam Lacus Genuensis sita. Cui disputationi participes fuerunt: ipsa Maria Shelley (tunc 18 annos nata), maritus eius, poeta Anglus Percy Bysshe Shelley, alter praeclarus Anglorum poeta Lord Byron [et simul huius villae Helveticae ad tempus possessor] necnon tertius Anglicae gentis poeta, originem ex Italia trahens John Polidori. Inter alia, disputabatur de fabulis horribilibus, in arte scribendi quarum palmam tunc Germani ferebant. At tempus erat omni terrae triste, nam annus 1816 vix aestatem ullam habuit, sole obruto nubibus vulcanicis, propter eruptionem Indonesiani montis ignivomi Tambora uno anno antea. Byrone instigante, omnes decreverunt se in certamine participaturos fabulam quam optimam de rebus supernaturalibus scribendi. Proximis septimanis (nisi diebus) Mary Shelley coepit scribere suum "Frankensteinum", dum Byroni perficere initium tantum fabellae contigit, cuius maximam partem John Polidori deinde exaravit, qui ei titulum dedit "Vampyrus" (The Vampyre, in lucem editus anno 1819). Ita una cena communis iuvenum litteratorum Anglorum duas margaritas produxit generis fabularum phantasticarum.
May Shelley dixit postea se nomen Frankenstein in somnio primum audisse, sed multi credunt rem aliter se habuisse et dominam Shelley scite adhibuisse nomen alicuius arcis, quarum haud parvum numerus in variis Germaniae partibus adsunt, ut in oppido Hassiense Mühltal, Thuryngiense Bad Salzungen, deinde oppida sive vici nomine ipso Frankenstein nominata, quae exstant in Palatinato, Saxonia necnon Silesia Inferiori, quae regio ab anno 1945 sub dominatione Polonorum hodie manet atque ipsum hoc oppidum, de quo narramus, quod per multa saecula Frankenstein in Schlesien, hodie Ząbkowice Śląskie nominatur.
Sunt, qui putent – praesertim Poloni, sed etiam nonnulli Germani – hoc oppidum Silesianum verum fontem fabulae Shelleyanae fuisse, nam hic anno 1606 res evenit, quae imaginationi scriptrici Anglae incitamen praebere potuerit ad historiam doctoris Frankenstein inveniendam. Dico de iudicio octo fossorum (quorum in numero aderat una mulier), accusatorum furti (rectius: multorum furtorum) variarum partium cadaverum, quae cadavera ante sepeliendum in sacello coemeterii ab ipsis custodiebantur. Sed hic fortasse finis similitudini cum fabula Shelleyana, nam fossores Silesiani non ad hominem novum creandam his cadaveribus utebantur, sed ad materiam pulveratam et valde toxicam producendam, quam deinde domos incolarum huius oppidi clam illinere solebant, quod facinus effecit ortus epidemiae. Incriminati quoque sunt inter alia vescendi cordibus infantium (fetuum) ex ventre mortuarum mulierum gravidarum ereptis. Utrum verae fuerint hae incriminationes horrescentes an falsae, nescimus – omnes octo capite damnati sunt ac necati morte horribili: primum mutilationibus corporis, deinde vivicomburio dati sunt.
Nuntii de fossoribus Frankensteinianis (Silesianis) late divulgati sunt XVII saeculo ineunte per totam Germaniam et alibi; fortasse advolaverunt quoque ad mensam, ubi quattuor iuvenes litterati Angli suam disputationem nocturnam habebant. Alii tamen aliter de hac re sentiunt. E.g. Radu Florescu, rerum gestarum peritus natu Dacoromanus, asseverat Mariam et Percy Shelley Helvetiam petentes in via visitasse alteram arcem Frankenstein, ad oppidum Rhenanum Darmstadt sitam, ubi praeclarus alchimista Conradus Dippel (1673-1734) experimenta fecerat cum cadaveribus hominum.
Sed fortasse, sequentes regulam "in dubio pro reo", credendum nobis potius sit ipsi Mary Shelley dicenti se in somnio nomen Frankenstein primum audisse?
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz