"Detector Vacca" (pars 1) - versio aliquantulum emendata

Detector Vacca criminibus instat

Nomen mihi est Vacca. Iacobus Vacca. Detector[1] sum privatus, aenigmata criminum instans, mandante homine hoc aut illo. Saepissime mandant mulieres, ne solum quidem investigationes maritorum infidelium - talia abominor, neque accipio. Mulieres, puto, saepius quam viri veritatem noscere cupiunt. Nam pati amant. De mulieribus tamen meoque cum istis cruciatu aliis in locis.

Ut vir provectae aetatis rude donatus[2] sum, sed, primo, pecunia emeritaria, quam mihi improvidenter comparavi paucissima est – non putavi enim tam longe me victurum. Secundo... detectores, praesertim privati, re vera numquam otio fruantur. Nisi in sepulchro fortasse. Crimina investigare est ceterum quasi alea – semel cum luseris, semper ludebis.

Ita hodie septuagenarius porro res investigo, fortasse non tam crebras ut olim solebam, sed aeque cum acri animo.

Vacca cognomen est, non nomen verum, sed adhaesit bene – multi putant id meum nomen gentile. A collegis in ludo id accepi. Ob tarditatem mentis. Quasi cogitam tam diu quam vacca cibum ruminans. Bene, sit illis! Fortasse cogito lente, sed sine dubio funditus – cavete mihi male optantes! Iam potius vacca fiam, quam cerebrosus quidam, qui celerrime at negligenter res tangat.

Certe aderant et ante me detectores tardae ut ita dicam mentis, sicut ille televisorius Colombo. Hic tamen magis se esse tardum simulavit quam re vera fuit, dum ego, econtra, re vera sum tardus, licet interdum simulam me celerem esse – ita bene, ut nonnulli credant. Damni huius evidentis bene scius, particeps non fio rerum, ubi mens celera maximi sit momenti – exempli gratia autocineta non duco, nisi re vera coactus. (Tunc infortunia viaria facio, deo gratia nemine adhuc ob hanc rem mortuo!)  

Tarda mente praeditus quomodo detector factus sim, fortasse rogabitis. Respondebo: fortuito. Ut omnia alia, obtulit hanc mihi professionem fors caeca.  Ut adulescens sociopatha magis quam cum collegis pila in campo ludere amabam legere libros, etiam fabulas detectivas, ubi interdum coniectare valui perpetratorem antequam scriptor fortasse me eum scire vellet, licet generaliter minime praeditus essem mente Holmesiana, quae sc. ista methodo deductionis ducatur. Ut fatear, minime intellego deductionem. Ut non intellego cur (a+b)²=a²+2ab+b², aut unde capiatur valor iste additivus Marxianus cum omnes circum me laborem tantum simulantur. Sunt res quas in ludo pueris parvis docent, quas nihilominus intellegam numquam. Quisque debet noscere fines sui facultatis res comprehendendi. Meam privatam methodum crimina solvendi esse: a visibilibus ad invisibilia –  hanc sententiam didici in seminario, cum corde a puella quadam flava fracto (puellae enim, praesertim flavis capillis, rarissime pueros mente tarda praeditos amant!) decrevi me, atheistam!, patrem Iesuitam fieri; deo gratia, in proposito hoc diu non perstiti. Ne nimis tamen a novo proposito meo (ut sc. fata mea chartulis his inscribam) aberrem, ad rem revertar (ecclesiasticam vitae mea iuvenis phasim lectoribus alio quodam temporis momento libenter narrabo).

---

[1] Detector - Anglice detective. Qui scilicet criminum vertitatem detegit.

[2] Rude donatus – Anglice retired. Ob morem gladiatores veteres, postquam officia expleverunt, rudibus donare, quibus pugnas com collegis exercere solebant. Etiam: rudiarius. 

"Detector Vacca" - correctiones

Eduardo Minnesotiano monente mutavi:
- 'caldicerebrius' in 'cerebrosus'
- 'damni huius evidentis bene sciens' in 'damni huius evidentis bene scius'

"Detector Vacca criminibus instat" - fabula detectiva

Ante nonnullos abhinc menses coepi, quasi per iocum, Latine inscribere casus quosdam "criminales", quos mente mea parva excogitabam. (Mos mihi enim morbosus est semper aliquid excogitare.) Cotidianae huius rei meditationis effectum esse nunc 18 paginae fabulae de detectore privato cognonime Vacca, qui aenigmata criminum solvit - cum duobus casibus solutis, uno fere soluto necnon 4-5 aliis inceptis. Conabor fabulam scribere pergere, lectoribus praebens parvos eius morsus, cum ad finem (plus minusve) perducti sint.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Detector Vacca criminibus instat

Nomen mihi est Vacca. Iacobus Vacca. Detector[1] sum privatus, aenigmata criminum instans, mandante homine hoc aut illo. Saepissime mandant mulieres, ne solum quidem investigationes maritorum infidelium - talia abominor, neque accipio. Mulieres, puto, saepius quam viri veritatem noscere cupiunt. Nam pati amant.

Ut vir provectae aetatis rude donatus[2] sum, sed, primo, pecunia emeritaria, quam mihi improvidenter comparavi paucissima est – non putavi enim tam longe me victurum. Secundo... detectores, praesertim privati, re vera numquam otio fruantur. Nisi in sepulchro fortasse. Crimina investigare est ceterum quasi alea – semel cum luseris, semper ludebis.

Ita hodie septuagenarius porro res investigo, fortasse non tam crebras ut olim solebam, sed aeque cum acri animo.

Vacca cognomen est, non nomen verum, sed adhaesit bene – multi putant id meum nomen gentile. A collegis in ludo id accepi. Ob tarditatem mentis. Quasi cogitam tam diu quam vacca cibum ruminans. Bene, sit illis! Fortasse cogito lente, sed sine dubio funditus – cavete mihi male optantes! Iam potius vacca fiam, quam caldicerebrius quidam, qui celerrime at negligenter res tangat.

Certe aderant et ante me detectores tardae ut ita dicam mentis, sicut ille televisorius Colombo. Hic tamen magis se esse tardum simulavit quam re vera fuit, dum ego, econtra, re vera sum tardus, licet interdum simulam me celerem esse – ita bene, ut nonnulli credant. Damni huius evidentis bene sciens, particeps non fio rerum, ubi mens celera maximi sit momenti – exempli gratia autocineta non duco, nisi re vera coactus. (Tunc infortunia viaria facio, deo gratia nemine adhuc ob hanc rem mortuo!)  

Tarda mente praeditus quomodo detector factus sim, fortasse rogabitis. Respondebo: fortuito. Ut omnia alia, obtulit hanc mihi professionem fors caeca.  Ut adulescens sociopatha magis quam cum collegis pila in campo ludere amabam legere libros, etiam fabulas detectivas, ubi interdum coniectare valui perpetratorem antequam scriptor fortasse me eum scire vellet, licet generaliter minime praeditus essem mente Holmesiana, quae sc. ista methodo deductionis ducatur. Ut fatear, minime intellego deductionem. Ut non intellego cur (a+b)²=a²+2ab+b², aut unde capiatur valor iste additivus Marxianus cum omnes circum me laborem tantum simulantur. Sunt res quas in ludo pueris parvis docent, quas nihilominus intellegam numquam. Quisque debet noscere fines sui facultatis res comprehendendi. Meam privatam methodum crimina solvendi esse: a visilibus ad invisibilia –  hanc sententiam didici in seminario, cum corde a puella quadam flava fracto (puellae enim, praesertim flavis capillis, rarissime pueros mente tarda praeditos amant!) decrevi me patrem Iesuitam fore; deo gratia, in proposito hoc diu non perstiti. Ne nimis tamen a novi proposito meo (ut sc. fata mea chartulis inscribam) aberrem, ad rem revertar (ecclesiasticam vitae mea iuvenis phasim lectoribus alio quodam temporis momento libenter narrabo).

---

[1] Detector - Anglice detective. Qui scilicet criminum vertitatem detegit.

[2] Rude donatus – Anglice retired. Gladiatores veteres, postquam officia expleverunt, rudibus donabantur, quibus pugnas com collegis exercere solebant - inde nomen. Etiam: rudiarius. 

Respiratio nummorum

Ut diurnarius Reuterianus solebam bis cotidie nuntiolos scribere de valore nummorum, id est de cotidiana relatione parium: JPY/USD, USD/EUR, EUR/JPY (JPY esse yen, USD - dolarium, EUR - euro). Mox animadverti has relationes quasi "respirare" suo speciali rhythmo. Saepissime, in summa intermedia, cum valor JPY contra USD hodie crescit, cras cadet, deinde denuo crescet cadetque, intervallis plus minusve 36 horarum. Saepissime, non semper, sed, dicamus, 60-70% in casibus. Certe adsunt aliae causae appretiationis depretiationisve nummi, ut turbationes politicae, res macroeconomicae etc. sed... saepe cum mane aedes Reuterianas intrabam, recte "directionem nummorum" coniectare potui.
Hac "scientia" imbutus conatus sum prognosin facere valoris yen, dolarii euronisque abhinc post mensem. Nam, si recte coniectarem, possem pecuniam magnam mihi comparare sponsionibus monetariis utendo - spatio unius mensis autem fuit minima, qua coniectare valores nummorum tunc liceret in argentariis Polonis.
Antequam tamen pecuniam sponsioni mandarem, notavi meas coniecturas in chartula, deinde triginta dies exspectavi et... valores yen, dolarii atque euronis omnino alii erant quam eos fore putaveram. Deo gratia nullam pecuniam sponsioni dedi.
Vaticinator nummarius sum malus.
   

Schydlowiecz

Modo in urbe Schydlowiecz (ita nomen eius in scriptis Latinis medii aevii) necnon regione propinqua degebam, nota in tota Polonia sua petra arenaria. Ubi in pariete ecclesiae veteris inveni ex. gratia tales inscriptiones:

Sed etiam tales, quae, suspicor, non tantae sunt vetustatis, licet pictura monstret "AD 1592":

Nugae cotidianae

1. Primum post 14 menses corpus meum denuo augetur. Paululum, sed augetur. Ante enim abhinc 14 menses cladem magnam anima mea accepit et tunc contra voluntatem macer factus sum - aut saltem homo macrior quam esse solebam. Deinde spatio plus quam totius anni nullis difficultatibus corporeis laborabam, licet comederem omnia ad libitum, anima de vita ipsa trepidante. Nunc verisimiliter anima magis certa se sui sentit, minus timet, ergo corpus augere sinit.
2. Filius meus (24 a.n.) a me de valetudine rogatus, respondet omnia, mi pater, bene se habent, licet... pastillos sedativos sumere debeat. Propter, ut dicit, anxietatem continuam in labore. Quid tam anxii in labore?, rogo. Nihil, respondet, labor ipse.
Filio adest munus quasi-negotiativum in statione televisoria privata. Si bene intellego, curat ut huius stationis praeconia quam largissime spectentur.
A., amica mea, quae pharmacologa est, dicit iuvenes nunc - praesertim diurnarii, praeconarii, negotiatores etc. - saepissime mane pastillis excitatoriis (ut amphetamina) uti, ut quam "fertilius" tempore diei laborent, deinde, vespere, nimis excitati, debent econtra sedativis frui, ut somnum capiant. <Vitam ergo quasi histrionum Hollywoodianorum agunt, pastillis continuo adiuti.>
De usu amphetaminae, quae substantia illegalis est, A. numeros nescit, sed, dicit, pharmacopolium, ubi munus sibi adest, sedativa vendit hodie numeris ter tantis ut ante duos annos solebant esse.
3. Polonia, quamvis stulti eam - populo volente - regant, incrementum habebit hoc anno oeconomiae passu fere 4%. Fortasse ob usum amphetaminae.  

De Iudaeis stereotypi

Memini mihi cum puer essem dictum Iudaeos suos sepelire stantes, ut citius - cum tubis finis mundi atque resurrectio mortuorum nuntietur - currant ut quam aptissimum sibi locum in paradiso capiant. Non satis hoc! In pugnis (palmis) mortuis detur harena, ut currentes eam in oculos aliorum cursorum mittant, ut hi, subito impediti, lentius currant seriusque ad metam perveniant.
Talia postea nugas putavi maximas. Sed... erravi. Adesse aliquantulum huic rei veritatis. Aliquantulum.
Modo enim coemeterium Iudaeorum visitavi Querceto Tarnoviensi, a mystagogo locali comitatus, muliere iuvene sed sat multa sciente. Dixit hos stereotypos fuisse verisimiliter effectus observationis e longinquo rituum sepeliendi Hebraeorum (nam prope nemo infidelium, i.e. Christianorum, appropinquare sepelientes valeret). Re vera ponunt particulam harenae pugnis - sed est harena quasi sacra, Hierosolyma adportata. Creditur enim sine harena sepulturam rite factam non esse. Quod etiam apud Romanos Graecosve credebatur: inhumatum corpus donec caput harena sparsum (hoc praesertim ad naufragas aut in proeliis caesos spectabat).
De cadaveribus autem in sepulchro "stantibus" stereotypum fuisse ob regulam Iudaeorum (sicut et musulmanorum) mortuos sepeliendos spatio duorum post mortem dierum, cum sc. rigor mortis corpus teneat (nos, Christiani, postea sepelimus, rigore mortis abacto). Talia cadavera hominibus e longinquo intuentibus videri re vera potuerunt ut "stantes", cum rigida in tumulum adportentur ac varie, ut sepulchrum inire possint, moveantur.      

De propinatione apud varias gentes

Propinationes certe a symposio Graecorum oriuntur. Verisimiliter antiqui bibendo dicere solebant aliquid longius quam Propino tibi! aut Pro sit tibi!; longissimam, ni fallor, propinationem a scriptoribus notatam esse Plautianum (e „Sticho”) Propino tibi salutem plenis faucibus.

E Pro sit (tibi)! certe Germanorum Prost! Suebi tamen pro verbis ructum tantum ore edunt, eodem tempore elegantissime se invicem scyphis collidendo. Kalmuki autem (gens Volgiana, quae, ut sola Europae, Buddham colit) cum maxime iam sunt madefacti, pocula tollentes clamant Uuuu! – nam plura dicere difficile iis esset. Russi, maxime pragmatici, dicunt simili occasione “Primum bibamus, deinde salutabimus!” (Davai vypiom a potom skazhem!) Hispani quasi vinum qumodo per corupus moveat iubentes, propinant “Sursum, deorsum, in latus, deinde intus!” (Arriva, abajo, al centre y pa dentro), Vietnamenses autem celerrime numerant “Unum, duo, tres!” (Mop, hai, ba!) – omnia haec ut quam citissime potionem labiis hauriamus (certe, a praeceptis symposiarchae longissime hic abivimus).

Sunt hodiernae propinationes saepe sexismo pleni. Ut Polonorum “Sit vodka frigida, at mulier fervens!” (Żeby wódka była zimna, a kobiety gorące!) aut “In salutem equorum pulcherrimorum necnon mulierum citissimarum!”, (Zdrowie pięknych koni i rączych kobiet!). Serbi bibunt “pro maritis nostrarum mulierum (sc. amatricum)” (Zivjeli muzevi nasih zena!).

De ipso autem collisione (marginibus) scyphorum – onomatopoeicum cin cin! Italorum – cum iam loquamur, oportet addere quasi-sapientem huius moris explicationem: sit quasi ratio... se protegendi contra venenum! Nam vinum meum meique compotatoris eo modo misceatur. Sed haec nugae sunt – iam potius adest hic vestigium antiquae libationis pro diis aut mortuis (Zingari usque hodie in coemeteriis pro salute mortuorum bibunt). In matrimoniis autem propinamus novo nupto neosponsaeque “Ad vestras arcas funebres! Utinam ligna eorum in silvis per centum porro annos crescant!”

Credimus temeta nos contra lapsum temporis protegere – Angli propinantes dicunt “Bibamus, antequam foeteamus!” (Let’s drink before we stink). Neque bibendo nimis cogitare de rebus hominibusque praeteritis docet Caledonica canticula salutaris Auld lang syne. Hiberni bibendo propinant “Ut diabolus discat te mortuum esse dimidiam horam postquam portam coeli intraveris!”.

Mihi tamen maxime placet propinatio US-Americanorum aeriplanigarum temporis alterius belli mundani. Qui ultima in cena vice propinare poculis aqua plenis solebant pro collegis in captivitate Germanorum degentibus. Hi enim temeto gaudere nequiverunt. 

Omnibus in rebus periti

Olim oliorum omnia suo loco quam diutissime manserunt: bonus pistor usque mortem disciplinam pistoriam exercebat, at post mortem saepe filius eius aut nepos rem patris avique pergebant. Aliquem memini dicentem si ante 50 abhinc annos Londinii popinam adire solebas, verisimiliter eam in eodem loco et nunc invenies. "Bibitur, estur [ibi] quasi in popina", neque exspectes caponem alias res, ut perspicilla aut pectinem, tibi praeter cibum cerevisiamque ad emendum praebiturum.
At non porro iam ita ubique res sese habent. Quod animadverti modo post multos annos tabernam caffeariam catenae Tchibo denuo in hyperagora visitando. Quos memini fabam Arabicam necnon machinas ad caffeam-potionem exprimendam vendere, nunc vendunt omnia: vestimenta (sat bona quidem), instrumenta electronica etc.
Fortasse nihil mali in hac re. Aliter quam faber - qui saepissime unius tantum rei est peritus, negotiator [Anglice businesman] in una re bonus, bonus fieri debet et in aliis. Aliter non est negotiator.
A., amica mea, cui est munus vice-rectricis in quadam negotiatione pharmaceutica, dixit se sibi suisque invenisse nuper optimum - ut patet - mercatorem medicamentorum. Rogavi utrum homo aliquid peritiae umquam habuisset in re pharmaceutica.
- Minime - respondit A. - Computatra vendere solebat. Sed hoc minime nocet. Sentio eum "artem vendendi quaelibet" optime scire. Sicut, pace tua, Iudaei.
Tempus fabrorum ad finem pervenit.  

Error tabulationum

A., amicae meae, marito munus est apud negotiationem quandam frumentariam Saudo-Americanam, cui aedes officii principalis adsunt Dubai, in urbe capitali Confoederationis Phylarchatum Arabicarum. Habitaculum marito A. est in deversorio luxurioso caeliscalpio nomine Turris Mancuniana (Manchester Tower, supra photographemate monstrata), in 25. (si bene memini) tabulatione. Ibi ipsa A. habitare una cum marito solet cum eum visitat (nam normaliter Varsoviae degit - sunt quasi par matrimoniale geographice remotum, quod et bonos et malos effectus habere potest). In 30. autem (ni fallor) tabulatione piscina Turri Mancunianae adest, ubi amica mea natare cotidie tempore diurno solet, marito tunc negotia frumentaria agente. Animadvertit mulier his horis circummeridianis neminem fere et piscinae et ipso deversorio adesse, nam semper inter tabulationes 25. et 30. sola anabathro vehitur. Uno die decrevit ergo se semi-nuda - corpore manutergio tantum operto - anabathrum et piscinam petere, sperans neminem eam ita itinerantem animadverturum. Quod fere ei contigit, nam piscinam petendo neminem in anabathro convenit, nemo quoque piscinae aderat, neque aliquis homo alius in anabathro, cum habitaculum reposcebat. Sed, ob errorem digiti, pressit in anabathro non 25., sed 24. (aut 26., ipsa non memint) tabulatum. Quae tabulatio architectonice simillima 25. (et omnibus aliis) est. Putans ita se "domi" adesse, habitaculum semi-nuda intravit, ubi subito contra se conspexit sedentem in archisella phylarchum quendam tunica Arabica (galabia) vestitum, facie omnino obstupefacta. Sed dixit ei A. sapienter "I'm sorry" necnon citissime in anabathrum recucurrit.          

Vice-ministri cauponam colentes

De ministro [mercaturae externalis Poloniae, annorum 1956-1968] Vitoldo (Witold) Trąmpczyński (heus, nomen vix pronuntiabile ipsis Polonis!) narratiuncula fert eum uno die nullum quinque suorum vicariorum in aedibus ministri invenire potuisse. Quasi evanuerunt omnes rectores departamentorum huius ministri maximi in terra momenti! Nemo scit, nemo eos vidit, ne ianitores quidem Cerberus vel Argus! Minister Trąmpczyński furit, per longissimos andrones aedium currit, telephona sescentia facit. At nihil. Deinde, maxime stomachatus, cladem sui sentiens, in cauponam proximae viae it, ubi.... omnes quinque vidit coffea una fruentes!
Ab eo tempore adest aedibus ministri mercaturae externalis in platea Varsoviensi Trium Crucum caupona internalis. Ab eo tempore non licet ullo homini (etiam ministri vicariis, aut praesertim iis!) aedes relinquere sine nota ianitori data.  

Vesuvius portabilis

Ephemerides veteres legendo inveni morem Varsavianorum ca. annum 1839 fuisse pipas fumatorias nominare... Vesuvii portabiles, vulgo: wezuwiusze kieszonkowe. Utrum iocose id Varsaviani fecerint an serio, e textu non cernitur. Nomen officiale pipae Polonice esse fajka, sine dubio e Pfeife Germanorum factum. Fortasse tamen anno 1839 nondum id nomen in usu publico inter meos concives fuerit atque alii aliis nominibus uti conati sint, inter quorum numero etiam Vesuvii portabiles (ceterum, quam poeticum nomen!, nimis tamen longum).
Latine non aliter facimus, i.e. nomina varia rebus Romanis ignotis dantes. Ut ipsa pipa quam alii fumisugium, alii infumibulum dicunt.

In diem Omnium Sanctorum - M. Zythophilos

Moribus exemplo reliquis uitaque fuistis
 et placuit Domino maxima uestra fides.
Testibus est uobis Sanctorum tradita palma
 uestroque eximius iure tributus honor.
Vos, hodie, Sancti, ueneratur turba fidelis
 uosque memor „Nobis semper adeste!“ rogat.