poniedziałek, 7 kwietnia 2014

Mytho-lituanica

His ultimis diebus incumbo mythis populi habitantis in regione circum Vilnam – urbem capitalem Lituaniae. Ubi mixtura gentium – Lituani, Poloni, Rutheni, Iudaei - olim una habitabant unde et mixtura incredibilis huius regionis fabularum, quas usque nuper potueris ruri ex ore rusticis audire. Ut exempli gratia versio Lituanica fabulae biblicae de Kain et Abel, simul explicans colorem nigrum terrae, unde scilicet color hic humo datom esset (cito hic et porro loca libri Magdalenae Zowczak "Biblia popularis"):
Terra (humus) olim minime nigra, ut hodie est, sed translucida fuerat et oculo nudo spectari in ea potuerunt splendentia metalla pretiosa ut aurum et argentum, necnon similiter splendentes gemmae atque adamantes. Ita res se habere pergebant usque occisionem Abel a Kain; tunc hic illum humi, ne crimen sui palam pateret, condere conatus est. Frustra tamen, nam omni ex loco cadaver fratris Kain per humum limpidam videbatur. Maledixit ergo Kain terrae, dicens:
- Utinam nigra fias!
Et facta est abhinc terra nigra.
Aut haec fabula, ubi mythi Evae et Pandorae misceantur:
Deus iussit Evae ut peram plenam bufonum, serpentium, viperarum atque aliarum horribilium animantium per faciem terrae reptantium in ripam lacus adportaret ut eam ibi in undas iaceret ut mergerentur. Sed curiosula Eva perae nodum solvit – tunc omnes bestiae in terram ruperunt molestiam hominibus adferentes. Colligere eas conata est Eva, at Deus, videns, quid fecisset, ipsam in ciconiam mutavit, ut rostro longissimo facilius opus suum perficeret.
Permulta sunt quoque superstitia Lituanorum ad Iudaeos spectantia. Ut praesertim narrationes de sanguine puerorum Christianorum, quem ad placentam sacram tempore Paschatis admisceant, ut una eam, quasi communionem sacram, comedant. Usque hodie (aut fere) vivunt huius rei "testes oculati", quorum nonnulli asseverant seipsorum sanguinem ab Iudaeis exhaustum esse ad "eucharistiam" parandam. Dicunt quoque a se tantum nonnullas guttas sanguinis abductas esse, sed alios quosdam pueros a Iudaeis eadem occasione usque mortem excruciatos esse – nomina horum miserorum dare possunt.
Saepissima est quoque fabula de flagellatione Hamanis, cuius partem semper agat ad alcoholem nimis pronus quidam Christianus (Polonus aut Ruthenus). Hic, pro pecunia haud parva autque vodka, cuius magnam copiam hac occasione bibit, assentiatur ut ab omnibus huius vici oppidulive Iudaeis quodam certo die excrucietur. Ambulat tunc per vias, ubi Iudaei habitant et ab his vapulat: pugnis pedibusque pulsatur, fustibus ac flagellis verberatur, insuper conspuitur.
Deinde talis vir, licet ad tempus pecuniosus, non bene se habeat. A suis concivis spretus, etiam plus quam solebat bibit et saepe mox moritur.
Ethnologi putatur hanc superstitionem spectare certe ad Haman, qui est, una cum Mordechai, persona principalis festi Purim. Mirum tamen in modum Purim tempore brumali aut (primo)vernali celebratur, dum flagellatio Hamanis – ut asseverant "testes" – autumno habeatur.
Credit quoque populus Iudaeos pactum cum diabolo habere unum suorum ei (=diabolo) pro victima uno quoque anno dari. Quod efficiatur autumno, tempore Festi Horribilis. Tunc duodeni Iudaei synagogam intrant, ut missam specialem (diabolicam) celebrent, at revertantur solum undecim, duodecimo a diabolo in synagoga sumpto; cuius rei indicium esse unum par calceorum ante synagogam remanens, ceteris undecim paribus a sui possessoribus ablatis. Diabolo hoc privilegium – unam per annum animam vivam rapi – datum esse a Moyse, cum in deserto non potuisset suos voce tubarum colligere, quod opus pro eo diabolus celerrime perfecit. Ceterum, licet diabolus tempore missae specialis victimam inter duodenos candidatos eligat, interdum hic iam antea a suis cognoscitur, nam figura eius umbram non portat.
Talia de mythis Lituanicis. Narrationem pergere conabor.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz