De viro omnium ferissimo

Dixi nos Slavos homines feros esse, silvas paludesque colentes, nam in palude iuxta utramque ripam fluminis Pripet (in hodierna Ruthenia Alba sive Belorussia) iacenti incunabula nostrae genti (secundum anthropologos saltem) essent. Maxime autem ferus omnium nostratum videtur esse Lucas L., doctor atque indagator disciplinae botanicae, qui studet ut quam proxime naturae una cum familia – habet enim uxorem duasque filiolas – vivant. Iam satis clarus factus ille Lucas est propter scholas aestivales in montibus Carpathis unoquoque anno habitas, ubi docet discipulos vitam in silva sub Iove agere. Adhortatur quoque omnes suos ad edendum herbas malas, insecta varia necnon has carnis bestiarum partes, quibus normaliter non vescimur (notus est confessione se placentam sui uxoris post utriusque filiae partum comedisse).

Berenice dicit Lucam se olim – antequam scilicet uxorem hodiernam cognovit – adamasse, illa tamen amorem eius abiecit, nam nimis iuvenis (puella quindecim annorum) tunc erat. Hodie autem huius repudiationis paenitet, licet, ut ipsa narrat, Lucas sapone quidem numquam utatur, sola aqua tantum corpus sui lavans. Sicut maiores nostri in palude degentes facere solebant.

De arte idem cotidie edendi

Ludovicus Wittgenstein, philosophus praeclarus ex Austria oriundus, dum discipulum suum (et simul, ni fallor, amasium) in USA habitantem visitabat, a matre pueri rogatus quid sibi vellet ad ientaculum habere, respondit:

- Quodlibet, mi domina, dummodo cotidie idem.

Ergo accipiebat tempore morationis Americanae cotidie mane panem cum caseo.

Sed mihi quoque talis "conservatismus" edendi adest, partim saltem. Nam phasibus, ut ita dicam, escam hanc aut illam colo. Praeterito e.g. anno exeunte cauponam Vietnamensem cotidie fere visitabam ac cotidie fere ius bubulinum nomine Pho ibi edebam. Nunc autem a duobus tribusve mensibus culinam traditionalem Polonorum colo, ergo cotidie fere unam aut alteram cauponam, ubi cibi nostrae terrae peculiares praebeantur – ut bigos (brassica cum carne cocta) aut pierogi (crusta farta) - adeo. Memini quoque me per tempus quoddam deditum esse solis cibis Italicis.

Sed ut cotidie mane idem in os sumam? Hem, ova in lardo fricta fortasse...

De vexillo Poloniae necnon Indonesiae

Vexillum nos Poloni habemus simplex: albo-rubrum, id est superna vexilli pars est albicoloris, intima alba. Re vera fuerat olim hic ruber color amaranthinus, e tempore Napoleonico originem trahens, sed de his rebus hodierni concives mei nihil sciunt, maneamus ergo cum coloribus ab omnibus nostratibus probatis: albo et rubro. Sed, si inverse ponas vexillum Polonorum – id est rubro colore insuper, infra autem albo – obtinebis vexillum Principatus Monaci aut Indonesiae. Unde et fabella mea hodierna: nam aedes legati Indonesianorum erant olim Varsoviae in tribu Mokotoviensi, spectans ad perpulchram Promenadam Independentiae. Recte pro his aedibus autem amicus meus Georgius, cum ebrius domum suam quoque Mokotoviensem ambulando petivisset, tempore nocturno decrevit se ibi renes oneraturum, at contigit ei quoque simul vomitare. Hoc in statu animi corporisque, clatra saepis aedium legati manibus firme tenens, capite in terram demisso, casu vexilllum Indonesiacum conspexit et, credens se Polonorum vexillum videre, ad se ipsum murmurando dixit: Di boni, tantum ebrius sum ut res omnes inversas conspiciam!

De grata memoria rusticorum

Ante abhinc tres fere annos, cum pro agentura Reuteriana munere diurnarii fungebar, aderat mihi ibi collaboratrix nomine Anna, quae cotidie solebat legere ephemerides, ut vulgo dicuntur, pomeridianas (licet hodie re vera saepius mane, ut omnia acta diurna, appareant), has scilicet, quae sunt rumorum varissimorum (plerumque ad homicidia resque Venereas spectantium) plenae. Cotidie ergo Anna, sciens me rebus perversissimis delectari, solebat mihi quasi summarium horum actorum praebere, unde nonnullas fabulas etiam ad usum diarii mei hauriebam. Memoria hodie teneo unam harum historiarum, quae in vico quodam Poloniae meridionalis facta sit:

Uno die, tempore pomeridano, agricola quidam subsenex (vir scilicet annorum aliquantulum plus quam sexaginta) in silva domui suae proxima, ubi boletos aliosve fungos edibiles colligebat (tempus enim anni erat autumnale, cum nostrates mei in silvis fungos sequuntur), subito cardioplegia percussus animo absente in terram decidit, ubi diu sine motu ullo iacebat, nihil facere valens, etiam cum animus (=sanitas mentis) in eum post tempus quoddam revenit, nam minime compos erat voce uti ut auxilium posceret. At sus quaedam e grege, qui ad hunc agricolam pertinebat, quasi "sensu sexto" repperit tragoediam sui heri in silva proxima iacentis et, diceres furibunda, per totum suile cursitare coepit magna voce grundiens, deinde - porta harae interea a filio agricolae, cupiente causam insaniae suinae cognoscere, aperta - vi (filium ipsum revertens) e suili eripuit ac cursum in silvam directum sine ullo haesitatione cepit. Familia agricolae, tali suis actione omnino stupefacta, mox directionem "perfugae" cum canibus secuta est. Ita mox invenerunt humi iacentem agricolam necnon ei adstantem suem, auxilium hero praebere cupientem et adhuc magna voce grunnientem. Arcessitis opitulatoribus medicis vitam agricolae servare contigit.

Quam historiam, ut fuerat, post nonnullos menses tota familia in uno conclavi sollemniter sumpta diurnariis minutatim narravit. Ad finem perduxit autem fabulam supradictus agricolae filius: Etiam hodie suem hanc heroicam unoquoque die Solis post missam sacram recordamur, cum in tota familia cenantes tomaculis ex ea factis vescimur.

De quadratura circuli lege paene probata

Senatum US-civitatis Indiana anno 1897 legem – vulgo hodie notam nomine Indiana Pi Bill - laturum fuisse, qua methodus agnosceretur quadraturam circuli computandi, valore π neglecto. Legem proposuit amator artis mathematicae Edwin J. Goodwin. Senatus primum voluit legem comprobare et eam abiecit demum post reclamationes ephemeridis "Der Tägliche Telegraph", quae tunc Indianopoli divulgabatur (nam magna pars incolarum huius urbis e Germania oriundi erant). Rebus ita stantibus senatus opinionem praeclari mathematicae artis professoris C. A. Waldo quaesivit, qui theoriam Goodwinianam delirationem nuncupavit.

Heros quoque interdum mingit

Primo post memoriam gentium volatu transatlantico (sc. non interrrupto) anno 1927 a se perfecto, aeronauta Americanus Carolus Lindbergh a populo Parisiensi (nam Lutetiae Parisiorum aeronavem "Spiritum Ludovicopolis" ad terram appulerat) salutatus quasi heros caelestis est – per dimidiam horam turba eum humeris suis positum per vias urbis portabat donec a vigilibus publicis vi a populo ereptus est. Patriam postea Americanam repetens in via triumphum Londinii quoque egit, ubi a rege Georgio V receptus est. Ut narrat Lindbergh in commentariis suis, celebrationibus officialibus ad finem perductis, regem se in quendam secretiorem locum adduxisse, ubi a nemine audiri possint, ut se rogaret, quo modo tam longo tempore volatus [33,5 horarum] problemma mingendi solvisset. Lindbergh respondit se poculis chartaceis usum esse, quae post usum in Oceanum Atlanticum de fenestra aeroplani iaciebat. Sed hoc mendum erat – ut ipse in commentariis confessus est. "Re vera – scripsit – valde miserebar horum Francogallorum, qui me humeris suis portabant ex aeriportu Le Bourget [in mediam Lutetiam] – nam braccae meae omnino madidae urina erant".

De hominibus vero silvestribus

Zdislaus Skrok, peripateticus, de quo nuper hic scripsi atque auctor libri "Enchiridion archaeologiae imaginativae", docet in suo libro inter alia haec: "Nos, Slavos, longissime omnium Indoeuropaeorum in palude et silvis mansisse [nam constat hodie cunabula Slavorum in palude fluminis Pripetiae, in hodierno scilicet fine Belarussiae et Ucrainae, fuisse] necnon id factum etiam hodie efficit ut, exempli gratia, libenter silvam adeamus, magis aliis gentibus delactemur ambulationibus vagationibusque sub Iove, deinde magis proni simus ad omnes silvae fructus colligendos comedendosque, ut sunt imprimis fungi silvestres".

Nullo modo tamen silvam, ut maiores nostri, rem sacram credere pergimus, nam rusticorum hodiernorum permulti sordes in silvis relinquunt (contra legem certe), nam talis modus de sordibus agendi multo facilius minorique pretio est quam eas in loca utilizationis sive regyrationis (Anglice: recycling) portare.

Num re vera tam silvestres in animo sumus ut nos esse dominus Skrok velit? Cum iuvenis eram, libenter aestivo tempore sub Iove in silvis (praesertim montanis) dormire solebam, nullum periculum timens. Una tali nocte, in Montibus Vescadibus (Bieszczady) subito e somno experrectus sum sonitu horribili – cito comperi me fere in medio loco pugnae adfui cervorum marum de cervis feminis gravidandis inter se certiantium, cum multi mares cornubus magno cum strepore invicem luctantur. Tunc, re vera, pavore laboravi, nam cervi mares ita se gerebant, quasi omnem animam sibi in via stantem necare vellent. Sed aliis in temporibus semper iuvabat in sinu arborum dormire.

Hodie tamen, cum aliquantulum senior sim, malo noctes in lectulo domi pergere, pro comitibus habens libros ac vini lagoenam.

De haringae consumptione apud Polonos

Linguam alienam optime discere, etiam si alienigena es hospes in terra peregrina diu vivens, res difficillima est. "Optime" dixi, id est ita ne cives patriae tuae novae cognoscant te non unum suorum esse. Quam rem observavi tempore cum amore iunctus eram cum Uliana Ruthena. Quae, licet optime Polonam linguam loqui sciverit, interdum verba ponere solebat, quae Polonus numquam posuerit. Sed meliorem exemplum vobis praebebo: Andream, amicum meum Bohemicum, qui a viginti annos matrimonio iunctus est cum muliere Polona et per totidem saltem annos Varsoviae habitant (etiam pueros imprimis Polonice loquentes habent). Quocum cotidie colloquia mihi erant, cum pro statione porno-televisifica Polsat munus ambo explebamus, ego ut diurnarius, ille ut peritus artis computatrariae. Olim aliquis collega noster, cui quoque in hac statione televisifica miserrima labor erat, nos omnes invitavit in sui villam rusticanam, de hac re in banno officinae huius stationis televisificae nutnians. Tunc  vidi Andream hunc nuntium cautissime studere atque, me conspecto, rogare:

- Cur haringam? Cur ad hunc piscem consumendum invitat?

Ego autem statim rem comperi. Nuntius dixit plus minusve talia: "Invito omnes amicos in meam villam rusticanam [hic et hic positam] proxima septimana exeunte ad haringam consumendam".

Polonum esse debes, ut hoc intellegas. Primum, tempus erat vernale, ante festum Paschatis, cum Poloni multum aquae vitae (=vodkae) bibunt (aliis temporibus anni multum quoque bibunt, sed tempore Paschali copias ingentes). Secundum, ad vodkam bibendam ut gustationes saepe haringae adhibentur, pisces parvissimi pretii in Mare Baltico capti. Deinde, ne verbis veris sed euphemia potius utamur, nos invicem non in aquam vitae bibendam sed in haringam consumendam invitamus. Re vera sumitur hic piscis libenter tempore potandi, sicut et cucumer atque alii cibi peculiares.

De modo peram dorsualem portandi

Bernardus H. erat condiscipulus meus tempore cum linguae Sericae Tibetanaeque Pecchini studebam ante plus quam viginti abhinc annos. Qui vir Gallicus primum medicum fieri voluerat, deinde consilium mutavit ut sinologiae peritum fieret (quae mutatio fortasse non bene de mente eius narrat, sed praetereamus id silentio necnon veniam errori iuventutis – et eius et meae, nam rebus gestis primum cupiveram studia dare - demus). Iste Bernardus ingenio erat praeditus singulari homines comminus eminusve caute intuendi atque huius intuitionis fructus in lucem proferendi. Dixit mihi e.g. olim:

- Nonne animadvertisti omnes fere studentes Americanos peras dorsuales [quibus scilicet discipuli studentesque imprimis libros scholasticos deinde parvas res privatas secum portant] de uno tantum humero pendentes portant, dum omnes fere Germani duobus simul humeris ad peram gestandam utuntur? Nam – pergebat – natio Germana ordinem amat, etiam si nunc asseverat se ordinem odisse, ergo cum pera duas tendiculas habet, ambobus uti necesse Germanis est. Bombas in suos argentarios politicosque mittunt [erat annus 1987, non tam longe post ultimos ictus tromocraticos gregis RAF], sed ordinem perae de ambobus humeris pendendae, sicut milites pii, semper servant.  Americani autem spiritu nimis libero farti se in nubibus ambulare imaginantur necnon athletarum corpora habere cupiunt, ergo peras, sint vel graves, semper uno tantum de humero pendentes portant.

- Quid, in hoc respectu, de Gallis? – rogavi.

- Ancipites sunt. Numquam decernere sciunt, quid sibi maxime placeat.

Et recte dixit. Per nonnullos dies postea caute observabam studentes Gallos, Germanos Americanosque (nam vivimus quasi in magna colonia studentium peregrinorum, in occidentali parte Pecchini sita, ubi maxima pars universitatum, polytechnicarum atque aliarum huius urbis scholarum adest) atque animadverti Americanos fere omnes de uno humero pendentes peras portare, Germanos semper fere de duobus, Gallorum autem dimidiam partem uno, alteram duobus.

De locis voce omni privatis (porro)

Scripsi modo de locis in margine orientali patriae meae positis, ubi subito "vox omnis spiritusque evanescit". De duobus scilicet locis narravi, quos cum ego et uxor casu ingressi essemus, statim sensimus nos quasi in alium mundum traductos esse. Hodie casu repperi de similibus locis Poloniae orientalis scripsisse Zdislaum Skrok, historicum ac viatorem peripateticum has regiones patriae nostrae strenue ambulando lustrantem. Qui dicit se in multis locis Poloniae mediae necnon orientalis subito "male sentire"; postea e documentis saepe invenit in iisdem locis pugnas quasdam aut caedes civium habitas esse. Addit quoque Skrok se scire Silvam Campinosiam prope Varsoviam (de qua scripsi hic mense Maio), quae magna e parte in hesternis rusticorum agris sata est (decreto regiminis quasi restituendo priscam Silvam Masoviam temporis antiqui), difficilime crescere in locis, ubi olim aedes rusticorum aderant, at praesertim in locis castrorum exercitus Russici (quorum militum sat multa castra hic fuerant tempore, cum Moscovia hanc terram regebat, i.e. annis 1831-1916). Ex sui experientia narrat se in talibus locis aut male dormire (nam per vicos ambulando solet dominus Skrok saepe sub Iove dormire, vel saltem meridiatione uti) aut a culicibus muscisve dolenter morsum esse.

Peripatetici temporis novissimi (i.e. saeculorum XIX-XX)

Inter philosophos praeteritorum duorum saeculorum ad ambulationes quam creberrimas adhortati suos sectatores sunt, mea saltem sententia, Henricus Thoreau, Fridericus Nietzsche et Aemilius Cioran. Ecce nonnulla ab iis dicta:

Thoreau: “Desunt iam equites, qui spriritum equestre nobis praebeant. Hunc spiritum praebet hodie ambulator, viator”.

Nietzsche: “Cave, ne nimis longe sedeas! Noli credere unicuique cogitationi, quae non nata est nisi sub Iove atque ambulando (...). Omnes superstitiones oriuntur ex intestinis ac duritiam natium esse maximum peccatum in spiritum sanctum”.

Cioran: “Nulla est veritas, nisi haec, quae molimento musculorum necnon contemplatione contineatur; omnia, quae restant, sunt fortuita, nimia, immo nociva. Sanitas nititur exercitatione atque experientia vacui, musculis ac meditatione”.

De his tribus cogitavi hodie autoraedā amici mei Petri vectus in castellum mediaevale vici Czersk, qui viculus olim fuerat arx capitalis totius Masoviae. Sed de hac re fortasse alio tempore narrabo.

De rebus variis memoriae mandatis

Patruus meus, Marianus Śmietanko (1913-2003), ultimis annis tricenariis praeteriti saeculi munere geometrae fungebatur apud magistratus urbis Grodnae (hodie Hrodna, in Ruthenia Alba sive Belorussia), conductus ad mensuras faciendas ad usum novae chartae administrativae huius regionis typis edendae. Narravit mihi patruus olim ad hos magistratus venisse virum iuvenem, asseverantem se memoratim edidicisse indicem omnium numerorum telephonorum urbis Grodnae ac poscere ut munus sibi daretur per telephonum homines telephonantes certiores facere de huius aut illius urbis civis numero telephonico. Magistratus, consilio huic rei aestimandae habito, negaverunt ei id munus dare, nam, dixerunt, indices numerorum telephonorum chartaceos (forma scilicet librorum editos) satis fore incolis Grodniensibus, qui numeros aliorum incolarum (aut negotiationum, fabricarum, grapheorum etc.) discere vellent.

Hanc historiam mei patrui renarravi ad amicos meos Facebookianos, quorum unus, Ludovicus Parisiensis, respondit magistratus hos errorem fecisse, nam experientia docet tales homines ingeniosos multo citius homines petentes certiores de re petita facere quam ut ipsi eandem rem invenirent indices, elenchos libellosve varios suo Marte inspicientes. Adduxit Ludovicus exemplum Stanislai Stomma (1908-2005), senatoris Poloni, qui memoratim edidicit horaria traminum ferriviariorum totius fere Europae necnon gratis per telephonum certiores faciebat amicos (atque amicorum amicos) de horis abitus adventusve traminum Lutetiae, Londinii, Basileae et ubi fere velles in urbibus Europae.

At amicus meus Michael, de quo satis saepe hic narro, qui munere nullo fungitur atque otio sempterno utitur, memoriā nunc discit indicem optimorum omnium aeroplanigarum aeronavium insectatoriarum exercitus aerii Tertius Imperii, Luftwaffe, cum numero aeronavium hostilium ab ipsis de caelo detrusarum. Recitavit mihi e memoriā Michael, cum ambo iter autocineticum fecimus ad autoviam modo apertam, quae Varsoviam cum Berolina iungit, inspiciendam indicem plus minusve talem: Erich Hartmann – 352 victoriae aeriae, Gerhard Barkhorn – 301 victoriae aeriae, Günther Ral – 275 victoriae aeriae, Otto Kittel – 267 victoriae aeriae et ita porro usque ad tricesimum aut quadragesimum in indice aeroplanigam.

De martyrio Christophori pro matris sui lingua

Amicus meus Christophorus, qui a patre (hodie iam mortuo) Hungarus, a matre autem Polonus est, necnon satis in patria mea clarus diurnarius ac scriptor librorum de vita imprimis iuventutis narrantium, confessus est in quadam sui indagatione ab actis diurnis divulgata, quanta tormenta passus esset, ut linguae Polonae scriptor fieret (nam primos vitae annos Budapestini cum parentibus egerat, postea demum cum matre decreverunt Varsoviam se migraturos, lingua Polona ergo non est sermo suus nativus). At non dico hic de cruciatibus grammaticae sermonum Slavorum, qui plures exceptiones quam regulas habent, de scripto autem Polonorum dico, cui adsunt octo littearae alphabeto Romanorum omnino ignotae: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ż, ź, varios sonos Polonis solis proprios reddentes. Quas ut claviaturā computatri (aut machinae scriptoriae, si adsunt adhuc, qui ea utantur) reddas, necesse est tibi duarum simul manuum digitis duo plectra (=claves) claviaturae premere. Uno autem tempore Christophorus noster miserrimus manum unam fregit, quam gypsatam ac mitella involutam, ex cervice suspensam gestabat. Ad scribendum ita restabat ei altera sola manus, at debuit symbolam quandam ad usum ephemeridis maximi in terra nostra momenti (nomine "Gazeta Wyborcza") quam citissime scribere typisque mittere. Infelix primum se huius operis incapacem putabat, deinde tamen viam salutis invenit: pro altera manu... naso claviaturam pulsabat! Hoc modo textum duarum triumve paginarum scribendo coactus est Christophorus centies fortasse (nisi saepius) caput ad claviaturam inclinare atque nasi usu insolito uti.  

Tantae molis erat Polonum fieri scriptorem.

PS: Sed si in Hungaria mansisset et ibi gloriam scriptoris petivisset atque ibidem manu similiter fracta laborasset, cruciatus fuissent ei fortasse crebriores his tormentis, quae Varsoviae passus est, habent enim Hungari in suo alphabeto novem litteras non-Romanas, quae ut claviaturā reddi possint, opus ambarum manuum necessarius est: á, é, í, ó, ö, ő, ú, ü, ű.

De domo pumilionum

Olim Beatam, amicam meam veterem, visitavi in habitatione eius nova, in ea Varsoviae parte meridionali (nomine Służewiec), ubi numquam antea fueram (fortasse semel, ut puer, nam matertera mea necnon matrina baptismi ibi habitabat). Cum modo aedes has multarum habitationum intraveram, conspexi nonnullos homines in aula ad introitum patente invicem colloqui. Nihil mirum nisi... eos praetereundo conspexi hos viros – quorum numerus fuit quinque vel sex – omnes fuisse homines parvae staturae, multo exiguiores quam viri adulti esse soleant. Item in anabathro: una cum viro-pumilione quodam tabulationem tertiam ascendebam. Deinde, in ipsa hac tertia tabulatione, alterum virum parvioris staturae in androne stantem atque fenestram oculis quasi gymnosophistae meditantis intuentem repperi.

Putavi me aut mentem sanam amisisse aut in locum quendam ab homunculis extraterrestrialibus clam occupatum pervenisse, donec tandem in ianuam habitationis Beatae (puellae normalis, ut ita dicam, staturae) manu pulsavi. Quam, statim postquam ianuam aperuerat, de mira gente pumilionum rogavi. Subrisit Beata, deinc respondit hos viros esse equites sive athletas equiriorum (Anglice: jockeys), quorum sodalitas has aedes struxerat necnon administrabat, nam positae sunt iuxta ipsam hippodromum.

- Etiam e mea fenestra eos exercentes in minori hippodromo conspicere potes – addidit, aspectum equitum parvā staturā in gramine equitantium mihi praebens. Ipsa autem casu ab uno eorum, qui rude donatus de orbe equiriorum recedere vellet, habitationem suam emit.

Sed non longe porro Beata in habitatione hac equiria habitavit, nam uno anno postea necata est ictu tromocratarum islamicae fidei in insula Indonesica Bali contra viatores peregrinos anno 2002 peracto. R.I.P.

De locis sonitu ullo privatis

Triduo septimanae modo praeteritae cum Berenica birotis vehebamur iuxta confinium Poloniae et Rutheniae Albae (=Belorussiae). Quae regio magna e parte a Ruthenis orthodoxae fidei Christianae inhabitatur necnon in ecclesiis eorum, sacellis viariis (quorum multitudinem habent) atque aliis monumentis ornandis litteras Cyrillicas adhibent. Cum Berenicae haec regio primum esset visitanda, mirata valde est eius tranquillitatem, solitudinem atque ubique praevalentem silentiam. Nam vivunt huius terrae incolae in vicis oppidisque parvis (parvioribus saltem, quam generaliter in aliis Poloniae partibus), uno vico a sibi proximo altero saepe satis remoto, silvis aut pratis intercedentibus. Animadvertit quoque amica mea hic vias permultas adesse nullo bitumine stratas, quod – sit visu pulchrum - birotariis interdum molestum simul est, nam raedae harenae haerentes difficillime moventur.

Sed mihi in mentem venit memoria praeteritorum itinerum usque limitem Ruthenum, quae imprimis cum uxore feceram. Tunc nos bis locos adgressi sumus - prope scilicet oppida: Turrim Albam (Białowieża) necnon Querceta Ecclesiastica (Dubicze Cerkiewne) - ubi subito vox ulla sonitusque evanuisse videbantur. Nam aliter adsunt ubique huic regioni rusticali vel silvestri voces permultae, imprimis avium, quarum multitudines hic habitant, deinde aliorum animalium (ut cicadae), deinc, si casu prope vicum sis, omnes sonitus vitae ruris atque insuper aliquid aliud, quod quasi-poetice murmurationem stellarum nuncuparem. Sed in his duobus supradictis locis parvis omnis vox subito quasi anobis abrepta esset. Memini nos obstupefactos invicem unum alterum intueri, timentes ne ipsi facultate loquendi vel sonos edendi privati simus. Sed postquam ducentos vel trecentos passus porro metiti eramus, in locum advenimus, ubi denuo voces naturae regnarent.

De hac re multoties cogitavi, nullam explanationem ei inveniens. Usque fortasse hodie, cum in quibusdam actis legi de adulescentibus Russis, quibus oblectatio est in locis pugnarum alterius belli totius mundi terram fodere ut arma quaedam nisi ipsa cadavera militum reperiant. Unus horum puerorum de suo oblectamento narrans diurnariis prope Neapolim Magnam Russorum (Veliky Novgorod), ubi permulta cadavera Germanorum et militum Sovieticorum de potestate urbis Petropolis pugnantium usque hodie inveniuntur, rogatus quomodo locos cadaverum plenos reperire sciat, respondit: Facile, nam aves ibi numquam canunt.

Explorandum mihi ergo est, nonne hi duo loci subitae taciturnitatis prope Turrim Albam et Querceta Ecclesiastica sint casu agri bellorum, ubi cadavera insepulta militum sub terra iaceant.

De pecunia ecclesiae clam abducta

Multi sunt modi iuvenum, qui, licet pecunia saepissime careant, tamen tempore aestivo itinera quam longissima perficere cupiunt. Berenice, amasia olim, nunc amica mea, magnam partem Europae Mediae necnon Paeninsulae Balcanicae visitavit convectionem gratis apud autoraedarios petendo (qui modus itinerandi aliquantulum periculosus omnibus videtur, multi tamen usque hodie, in Europa saltem, eo utuntur). Ipse memini me iuvenem per Montes Carpathos sat diu ambulare ac vesci in itinere holeribus pomisque, quae in agris atque hortis, agricolis non videntibus, inveniebam (aut rectius: furabar). Furto quoque in Serbia utebatur – ad hoc dedecus fame adductus – amicus meus Michael, arripiendo clam pecuniam, quam pii Serbi in suis ecclesiis in lance argentea huic rei assignata relinquere solebant ut donum ad res ecclesiae necessarias gerendas (quam pecuniam vespertino demum tempore sacerdos colligere solebat, per totum autem diem pecunia in lance relicta iacebat, nemine eam custodiente, nam nemo Serborum peccatum tam turpe perfectum iri crederet).

De cometis

Constat maiores pervariarum gentium semper timuisse cometas, credidisse eos calamitates hominibus apportaturos. Ut e.g. Li Chen Feng, mathematicae astronomiaeque artis peritus, qui vivit tempore exeuntis dynastiae Sui et ineuntis Tang: "Cum appareat cometes, imperator populusque eius moriuntur, viri in bella ducuntur, pisces morbis laborant, anates decimantur. Homines odio cometas habent neque de iis libenter loquuntur".

Hodie talia ut superstitiones generaliter habemus. Sed non omnes. E.g. professor Nalin Chandra Wickramasinghe, Taprobanica gente natus hodie autem Britannus astronomus biologus atque mathematicus clarus, putat nonnullas saltem epidemiarum pestis bubonicae, quae inter annos 1346 et 1672 tantopere Europam et (partim) Asiam vastaverunt, non a bacteriis sed a viris effectas esse, at vira a cometis in terram adduci sat multos studiosos putare (aut, si nihil aliud, non negare). Wickramasinghe censet vira a cometis adportata maxima e parte in regione Montis Imai (=Himalaiorum) athmosphaeram terrestrem intrare, nam hic athmosphaera haec tenuissima est. Deinde in ea regione Asiatica, quasi aves in nido, exspectent vira circumstantia sibi ad propagandum idonea. Quam hypothesin confimare vias, quibus pestis bubonica semper ex Asia Europam petere soleret.

De nube sapienti Lemiana

Petrum Cieśliński, qui est et physices artis peritus et simul diurnarius, qui de rebus obscurioribus scientiarum lingua omnibus intelligibili in actis diurnis scribit (et qui insuper amicus meus vetus est), rogavi in foro Facebookiano, cum ibi de quaesitu vitae extra terram scripsisset, utrum ipse animantia extraterrestria aliquo loco exstare crederet. Petrus autem mihi roganti his verbis respondit: “Fere certus sum talia animantia exstare, sed mea sententia ea omnino alia esse quam nos sumus, sicut e.g. illa ‘nubes sapiens’ Lemiana (id est a Stanislao Lem, scriptore fictionis scientificae, inventa) aut aliquid aliud, quod omnino cerebra nostra imaginari non valeant, nam ita evoluta sunt haec cerebra, ut intellegerent omnia, quae in conspectu iis sint in terra nostra et non illa, quae in aliis planetis habeantur)”.

De itinere per tempora faciendo

Ante abhinc tres quattuorve annos, cum munere diurnarii apud agenturam Reuterianam fungebar, telephonando uno fere quoque vespere inquietare nos solebat vir quidam aliquantulum vetulus (quoad de voce ipsius iudicare potueris), qui asseverabat se invenisse machinam cuius ope homines per tempora vehi possent! Dixit se tempore praesenti tantum in praeteritum itinera facere scire, dum in futura ut iret adhuc experimenta nonnulla sibi esse perficienda, sed – pergebat - etiam itinera in tempora praeterita maximi usui hominibus fore, nam multa secreta et privata et historica hoc modo posse ad lucem adductum atque explanatum iri. Ceterum, quod haud parvi momenti est, contigit ei post nonnulla talia itinera in praeteritum iam facta tute domum (id est: tempus hodiernum) repetere.

Volebat hic vir, ut nuntium de sui machina agentura Reuteriana per totum mundum divulgaret, ergo percontationem sui apud nos perficiendam quam citissime poscebat. "Veniam ad vos, quaeso, cras – petere solebat – ut omnia minutatim explicem, nam nunc, timeo, mihi fidem non in totis datis".

Mos nobis erat semper urbane coram telephonantibus se gerere, ergo etiam cum isto homine deliranti sat longos sermones habuimus, dicentes nostrum nemo posse nunc eum convenire, nam desunt nobis periti scientifici, qui machinam eius recte aestimarent etc. Sed uno die diurnaria nomine Gabriela, taedio horum sermonum atque ira subito incensa, decrevit se finem huic ludo posituram – homini denuo nos telephonando molestante atque conventum petente respondit: "Venias, domine, quaeso. Venias heri!"

His verbis a se auditis nos inquietare sivit.

De flumine simias dividente

Bonobia (sive secundum nomenclaturam Linnaeanam: Pan paniscus) sunt subspecies simiarum cympanzium (Linnaeanice: Pan troglodytes), quae ambae a Graeco deo silvarum Pane nomen suum scientificum ducent. Licet sint genetice sibi simillimae (necnon simillimi ex omnibus simiarum homini), moribus tamen ambae gentes (si hoc nomen ad simias denotandas adhiberi licet?) ex omni parte differunt: maiori corpore cympanzes maxime student alios aggredi, ad pugnas semper sunt proni, mares interdum necant aut alii gregis mares aut etiam sui gregis parvulos; bonobia autem quasi in paradiso pacis vivunt, sibi invicem auxilia semper ferentes (sunt quoque nota maxima ut ita dicam luxurie corporali: per totum diem multoties Venerem colunt cum multis aliis, more et hetero- et homo- et quoque autosexuali).

Investigationibus geneticis nuper perfectis (de quibus narrant acta “Nature”) constat has ambas subspecies unam speciem fuisse usque circiter abhinc ante duo miliones annorum: tunc flumen Congo in hodierno plus minusve sui cursu formatum esse putatur. Qui fluvius separavit gentem Panicam in sempiternum: in australi ripa hodie tantum bonobia, in boreali autem tantum cympanzes habitant. Mirum in modum flumen hoc tam aliam naturam his et tam aliam illis donavit.