Cum de alea
cibaria Iberorum iam dixerim, narrare quoque debeo de rotula aleatoria
Russorum, quo ludo ludere inter sese solebant (ita saltem fama fert) saeculo
undevicessimo praefecti militum Russi. Regula ludi talis erat: in revolucrum
(=pistolium revolvens) una tantum glans plumbea ponitur (dum maxime sex glandes
hoc genus pistolii continet, quinque ergo loci glandibus aptati in ludo vacui
manent), deinde lusores, alternis vicibus, glande oneratam partem revolucri ad
libitum revolvent, postea, ad templum sui capitis pistolio adposito, manuclam
premunt, nescientes utrum ictum vacuum aut sibi fatalem effecturi sint.
Probabilitas ergo
statistica mortem sibi inferrendi erat in hoc ludo (si tantum semel ludebatur!)
unum ad sex, sive 16,7% (sedecim virgula septem centesimarum). Sed adest quoque
opinio viros hoc ludo fruentes minus (quam e calculatione statistica pateat)
periculum re vera inisse, nam sola una glande onerata pars pistolii, cum ad
libitum ac firme mota sit, revolvi finire solet, propter vim gravitatis, cum
glande in inferiori sui positione manente, loco ergo opposito ad hunc locum,
unde glans ad ictum efficiendum hauriatur. Sit vel haec hypothesis vera, porro a ludo isto
ego abhorrerem!
Utrum rotula
aleatoria Russorum re vera umquam a praefectis militum adhiberetur, an solum
fabula ficta sit, iudicare nequeo. Certe similis hic habitus gerendi est stereotypo horum praefectorum, qui
saepe duelliis (=monomachiis) fruerent, proni ad bibendum atque manus sibi inferrendas
essent. Adest quoque fabula, verisimiliter ficticia, de praefecto militum
Russo, quem sui milites mane in lecto mortuum (morte sc. suicidiario)
invenerunt cum epistula ipsius manu scripta: ”Iam pertaesum mihi est cotidie vestimenta
induere, deinde ea deponere”.