niedziela, 19 lutego 2017

Piscis valde religiosus

Ecce Zeus faber, piscis forma vero eximia, qui in omnibus fere maribus Veteris Mundi (Asiae sc, Europae et Africae) degit:
Cuius nomen multis in linguis significationem quasi-religiosam portat. Certe, Zeus faber esse nomen pisci a Linnaeo datum, pendens a sola voluntate studiosi Suetici. In alias ergo vertamur linguas naturales, ubi aut unum apostolorum denotat piscis (ut San Petru Corsicanorum, Sanktpetersfisk 'piscis sancti Petri' Norvegorum, Sanmartiño incolarum Galiciae*) aut ipsum Iesum (Christopsaro 'piscis Christi' in hodierna Graeca).
In sermone Romanorum piscis hic simpliciter faber nuncupabatur. (Pro dolor, non possum invenire eius nomen apud veteres Graecos adhibitum; fortasse lector aliquis me in hac re adiuvabit?) Vestigium fabrile sequuntur linguae ex. gr. Croatica (kovač) et Dacoromana (dulgher mare 'faber magnus'). Duae linguae - Russica et Batavica - faciem "solarem" piscis detegunt (solnetsnik, zonnevis 'piscis solis'), quod spectare potest ad deos Solem aut Phoebum.
Hungari - quibus hodie deest aditus mari, sed historice aderat per sui tributum Croatiense - in pisce hoc gallum videre videntur, nam nuncupant eum kakashal 'gallus-piscis'.
Religiosam significationem nominis explanare conatur Vicipaedia Britannica, narrans de Anglico piscis huius nomine speciali: John Dory. Quod aut ad colorem auratum (Hispanice doratum, Gallice dorée) spectat aut ad fabulam, citatam in sui libro "Aenigma Antarcticum" a scriptore Gallico Jules Verne. Secundum quam fabulam John Dory formam mutatam esse (coeli portae) Janitoris, i.e. sancti Petri, qui hunc piscem Salvatori ad nutum eius cenatum adportavit.    
Sed, ut animadvertit Stéphan Reebs in sui libro c.t. Fish Behavior in the Aquarium and in the Wild (Quomodo se gerant pisces in vitrea piscina atque in maribus, lacubus fluviisque), Lacui Galilaeo, ubi piscabatur sanctus Petrus, Zeus faber, qui est piscis maritimus, numquam aderat.
* Ad Martinianum gregem pertinet quoque nomen Vascicum huius piscis - muxumartin; muxu basiationem significat, Martin certe Martinum, ergo 'basiationem Martini' aut 'Martinum basiantem' hic habemus (pro dolor, nulla mihi est scientia huius pulcherrimae linguae, veterrimae omnium sermonum Europae).

1 komentarz:

  1. Graece dicitur chalceus.
    Ἑλληνιστὶ λέγεται χαλκεύς.

    http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dxalkeu%2Fs

    OdpowiedzUsuń